Bu makalemde, sizlerin düþünmenize vesile olmak istediðim konu, Kur’an da sýkça geçen ve Allah ýn önemsediði SALÂT konusu üzerinde olacaktýr. Bizler ne yazýk ki her konuda olduðu gibi, bu konuda da geleneðin, fýkýh inancýnýn öðretisinin etkisinde kalarak, Kur’an ý anlamaya çalýþýyoruz ve kendimiz çok fazla araþtýrma, düþünme gereði duymuyoruz. Bizler salât kelimesini, Farsçadan dilimize geçen ve bizlerin yine Kur’an da bazý ayetlerde tarifi yapýlmýþ, örnekleri verilmiþ þekilsel bir ibadet olan, yalnýz namaz olarak algýlýyoruz. Hâlbuki SALÂT kelimesi yalnýz bildiðimiz namaz anlamýnda deðil, onun tamamlayýcý çok önemli unsurlarý da vardýr. Gelin bu konuyu birlikte anlamaya çalýþalým.


Bakara 3–4: Onlar gayba inanýrlar, NAMAZ KILARLAR, KENDÝLERÝNE VERDÝÐÝMÝZ MALLARDAN ALLAH YOLUNDA HARCARLAR. Yine onlar, SANA ÝNDÝRÝLENE VE SENDEN ÖNCE ÝNDÝRÝLENE ÝMAN EDERLER; ahiret gününe de kesinkes inanýrlar. (Diyanet vakfý meali)


Ayette namaz diye tercüme edilmiþ kelime SALÂT týr. Bu ayette salâtý kýlarlar deðil, salâtý ikame ederler yani gereði gibi yerine getirirler diyor Allah. Bizler ne yazýk ki Kur’an da geçen, her salât kelimesini namaz diye tercüme edince, ayette anlatýlmak istenenleri de doðru anlayamýyoruz. Peki, ayette bahsedilenler kimler? Allah ýn kitabýna iman etmiþ, batýl ve hurafeden uzak, Allah ýn doðru yolunda gidenlerden bahsediliyor. Böyle insanlar SALÂTI gözetirler, gereðini yaparlar ve böylece kendilerine verdiðimiz mallardan, Allah yolunda harcarlar diyor. Devamýnda da yine SALÂTI gereði gibi yerine getirenlerin özelliklerinden bahsediyor ve diyor ki; Yine onlar sana indirilen Kur an a ve daha önce indirilmiþ Allah ýn kitaplarýný kabul eder ve asla onun dýþýna çýkmazlar diyerek, SALÂTI GEREÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝRENLERÝN ÖZELLÝKLERÝNDEN BAHSEDÝYOR VE BU KONUDA AÇIKLAMA YAPIYOR. Ama bizler bu ayette geçen salât kelimesine, yalnýz namazý kýlarlar dediðimiz zaman, ayette anlatýlanlarý birbirinden ayýrýyor ve böylece ALLAH IN ÝSTEDÝÐÝ GERÇEK SALÂTIDA YERÝNE GETÝREMEYÝP, BÖLMÜÞ VE PARÇALAMIÞ OLUYORUZ. Bir baþka örnek.


Bakara 43–44: NAMAZI KILIN, ZEKÂTI VERÝN. Rükû edenlerle birlikte siz de rükû edin. Siz Kitab’ý okuyup durduðunuz hâlde, kendinizi unutup baþkalarýna iyiliði mi emrediyorsunuz? (Yaptýðýnýzýn çirkinliðini) anlamýyor musunuz? (Diyanet meali)


Bu ayette de geçen ve namaz diye çevrilmiþ kelime, SALÂT. Ama ayette kýlýn þeklinde deðil de, salâtta dikkatli olun, özenle yerine getirin þeklinde geçiyor. Ne yazýk ki hep ayný þeyi yapýyoruz ve salâtýn O çok geniþ anlamýný daraltarak ayetlere yazýyor ve tercüme ediyoruz. Genellikle Kur’an da geçen her salâtýn yanýnda zekâtý verirler, infak ederler diye geçer. Hâlbuki ayette Allah özellikle, dikkatimizi çekiyor ve diyor ki bir önceki 42. ayetinde, sakýn Hakký batýlla karýþtýrmayýn, hakký gizlemeyin, devamýnda da SALÂTI GEREÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝRÝN, ZEKÂTI VERÝN DÝYOR. Demek ki salâtý yalnýz bizim kýldýðýmýz namazla sýnýrlandýrmak, ayeti tam olarak anlamamýzý engelliyor. Ayetin devamýnda rükû edenlerle birlikte rükû edin derken de, ALLAH IN GÜCÜNÜ, YÜCELÝÐÝNÝ FARK EDENLER ÝLE BÝRLÝKTE ONUN ÖNÜNDE EÐÝLÝN, ONA GEREKEN SAYGIYI GÖSTERÝN DÝYOR. Yine ayetin devamýnda, kitap ehlini uyarýp, gerçeklerle buluþtuðunuz halde, ondan uzaklaþýp, batýlý ve hurafeyi din edinip, birde bu yanlýþlarý doðru zannedip, karþýnýzdakileri doðru zannettiðiniz yanlýþ bilgi ve inançlara mý davet ediyorsunuz diye uyarýyor. BAKIN TÜM BUNLAR, SALÂTIN ÖZÜNDEN SAPANLARIN YAPTIÐI YANLIÞLAR.


Ne dersiniz, bizlerde bu ve benzeri yanlýþlarý yapmýyor muyuz? Yalnýz Kur’an ile Ýslam yaþanmaz diyenler, cahiliye toplumu kitap ehlinin yaptýðý yanlýþlarý tekrarlayarak, SALÂTI GEREÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝRMEYENLERDÝR. Kur’an ayetleri üzerinde, ne yazýk ki bizler bu ve benzeri yanlýþlarý çok yapýyoruz. Konuyu daha iyi anlayabilmemiz için, bir baþka ayete bakalým þimdide.


Bakara 153: Ey iman edenler! SABIR VE NAMAZ ÝLE ALLAH'TAN YARDIM ÝSTEYÝN. Çünkü Allah muhakkak sabredenlerle beraberdir. (Diyanet vakfý meali)


Bu ayette de namaz diye çevrilmiþ kelime SALÂT. Ayný ayeti Bayraktar Bayraklý hocamýz, bakýn nasýl çevirmiþ. (SABIR VE DUA ÝLE YARDIM ELDE ETMEYE ÇALIÞINIZ). Gerçektende çok doðru. Demek ki salât ayný zamanda, Allah a karþý her zaman sabrederek, Yaradan a duada-niyazda bulunmak anlamýndadýr. Zaten bizlerin namaz kýldýðýnda, yaptýðýmýzda Allah a karþý duamýz, ondan yardým istememiz deðil midir? Namazda okuduðumuz ayetlerin tamamý dua ayetleridir. Elbette bunu her zaman, her anýmýzda yapabiliriz. Farklý bir ayete bakalým þimdide.


Ankebut 45: (Resulüm!) SANA VAHYEDÝLEN KÝTAB'I OKU VE NAMAZI KIL. MUHAKKAK KÝ, NAMAZ, HAYÂSIZLIKTAN VE KÖTÜLÜKTEN ALIKOYAR. Allah'ý anmak elbette (ibadetlerin) en büyüðüdür. Allah yaptýklarýnýzý bilir. (Diyanet meali)


Bu ayette namaz diye çevrilmiþ SALÂT kelimesine, eðer bizler yalnýz namaz deyip geçersek, ayetin bizlere anlatmak istediði salâtý, bir bütün olarak yerine getirmemizi engellemiþ oluruz. Hâlbuki bu ayette Allah, SALÂTI GEREÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝR KÝ, HAYATINA GEÇÝRDÝÐÝN SALÂT SENÝ HAYÂSIZLIKTAN, FUHUÞTAN, KÖTÜLÜKLERDEN KORUSUN DÝYOR. Yani salâtýn özü önce Allah ýn vahyini doðru almak, ondan sonra onu yaþamak ve çevremize duyurmak olmalýdýr. Devamýnda da salata açýklýk getiriyor ve her anýmýzda, atacaðýmýz tüm adýmlarda, Allah ý unutmadan onu anmalýyýz, zikretmeliyiz ki kötülüklerden sakýnanlým, þeytanýn vesvesesinin etkisinde kalmayalým. LÜTFEN UNUTMAYALIM BÝZLERÝ SAPKINLIKLARDAN KORUYAN ALLAH IN KÝTABI KUR’ANDIR., ONUN UYARI VE HÜKÜMLERÝDÝR. Müddessir 43. ayette de Müsallinlerden deðildik þeklinde geçen ayete de, namaz kýlanlardan deðildik, diye çevrilmektedir ayet. Hâlbuki bu ayette salât kelimesi geçmiyor. Bu ayette anlatýlan, Allah ýn doðru yolunda gidenlerden deðildik, sapmýþlarýn batýlýn yolundan gidiyorduk, þeklinde tercüme edilmesi gerekir.


Bu konuda sizlere, salât kelimesini doðru anlayamadýðýmýza dikkat çekici bir örnek daha vermek istiyorum. Hud suresi 87. ayeti tercüme ederken ayette geçen salât kelimesini, namaz diye tercüme ederek bakýn nasýl yazmýþlar. Diyanet mealinden alýntý yapýyorum. “Dediler ki: “Ey Þu'ayb! BABALARIMIZIN TAPTIÐINI, YAHUT MALLARIMIZ HAKKINDA DÝLEDÝÐÝMÝZÝ YAPMAYI TERK ETMEMÝZÝ, SANA NAMAZIN MI EMREDÝYOR” Halbuki bu ayette, çok farklý bir þey anlatýyor. Bayraktar Bayraklý hocamýz bu ayette geçen salât kelimesinden, bakýn ne anlamýþ ve nasýl tercüme etmiþ.” DEDÝLER KÝ: “EY ÞU‘AYB! BABALARIMIZIN TAPTIKLARINI YAHUT MALLARIMIZ HUSUSUNDA DÝLEDÝÐÝMÝZÝ YAPMAKTAN VAZGEÇMEMÝZÝ SANA ÝMANIN/DÝNÝN MÝ EMREDÝYOR? “ Sanýrým bu ayette geçen salât kelimesinin, bizlerin bildiði namaz olmadýðý, Allah ýn kitabýnýn din adýna bizlere öðretisi, vahyi, çizdiði yol ve yöntem olduðu çok açýk anlaþýlýyor. Taha suresi 14. ayetinde de Allah özellikle þöyle bir uyarý yapýyor. "HÝÇ ÞÜPHESÝZ KÝ BEN, ALLAH’IN TA KENDÝSÝYÝM. ÝLÂH DÝYE BÝR ÞEY YOKTUR BENDEN BAÞKA. O HÂLDE BANA KULLUK ET VE BENÝ ANMAK ÝÇÝN SALÂTI ÝKAME ET." Ayette çok açýk uyarýlan, bizlerin yalnýz kendisine kulluk etmemizi ve lütfen dikkat, beni anmak için salâtý yerine getirin diyor. Bunu elbette her zaman yapabiliriz ama vaktini belirlediði, þeklini tarif ederek huzurumda saygýyla dur yani kýyam et, bende baþka hiç kimseye boyun eðme, bana rükû et ve yalnýz yaratýcýn benim, benim önümde secde ederek baðlýðýný göster diye örneklerini verdiði ve bu yolla, kulluk görevimizin gereði, namazýmýzý kýlmamýz gerektiði anlatýlmaktadýr. ÖZELLÝKLE DÝKKAT, KULLUK GÖREVÝ YANÝ BAÐLILIÐIMIZIN GÖSTERGESÝNDEN BAHSEDÝLÝYOR.
Bizler salâtý yalnýz, gösteriþ olsun diye görünüþte kýyam, rükû ve secdeye baðladýðýmýz içindir ki, yalan söyleyen, adaletten uzak, insanlara yardým etmeyen, destek olmayan, kendisinden baþka hiç kimseyi düþünmeyen, yalnýz Allah ýn kitabýna sarýlýp, yalnýz ondan yardým istemesi gerekirken, batýlýn ve rivayetin etkisiyle, Kur’an ý yeterli görmeyip, onu detaysýz ve gerektiði gibi açýklanmamýþ bir kitap ilan eden Müslümanlar olduk. SÝZCE BÝZLER SALÂTI, ALLAH IN ÝSTEDÝÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝYOR OLABÝLÝR MÝYÝZ? Getiriyor olsaydýk, Ýslam toplumlarýnda adalet, yardýmlaþma, kardeþlik, barýþ ve Allah ýn ipine sarýlan batýldan uzak, Müslümanlardan olurduk.


Konuyu toplamak gerekirse, Kur’an da salât kelimesi, geniþ anlamlarda kullanýlmýþtýr. Yalnýz bizlerin namaz dediðimiz þekilsel ritüel deðildir. Salât toplum içinde, insanlarýn birbiriyle yardýmlaþma anlamýnda, çok fazla kullanýldýðý gibi, Allah a karþý dua etmek, ondan yardým istemek, onu zikretmek ve KUR’AN I ÇEVREMÝZE ANLATARAK TEBLÝÐ ETMENÝN, BÝZZAT ONU YAÞAMANIN YANINDA, kýyamda duranlar, rükû ve secde ederek ona saygýmýzý, baðlýlýðýmýzý göstermemiz gereken örneklerini verir. Bahsettiðimiz salâtýn yani namazýn, vakti belirlenmiþ olduðunu ve o vakitlerde bu salâtý, abdest alarak yapmamýz gerektiði örneklerini verir. Nisa 43. ayette de, Salâtýn þekilsel kýsmýna yani namaza durmadan önce, kendinizi bilmeyecek kadar sarhoþ iseniz, salata/namaza durmayýn uyarýsýný yapar. Ayrýca namaza/salata durmanýn þartlarýný sayarken de, cünüp olmamamýz gerektiðinin bilgisi verilmiþtir. Nisa 101. ayette de sefere, ya da yolculuða çýktýðýmýzda, salâtý/namazý kýsaltmanýzda sakýnca yoktur der. Yani salâtýn ölçüsünü, bildiðimiz tabirle rekât sayýsýný Allah belirlememiþ, bizlere býrakmýþtýr. Hatta kýsaltýlmýþ salâtýn/namazýn örneðini, Allah resulünün üzerinden bizleri bilgilendirir ve savaþta namaz kýlarken, peygamberimizin imamlýðýnda kýsaltýlmýþ namazýn, ilk secde yapýldýðýnda, bittiði örneðini verir.


Kur’an her konuda olduðu gibi, kolaylaþtýrdýðý bu ibadeti, ne yazýk ki mezheplerin ve fýkýh inancýnýn ilaveleri ile þekillendirildi. Yapýlan ilaveleri Kur’an da göremediklerinde de, bakýn bunlar ya da þunlar Kur’an da geçmiyor diyerek, Kur’an yetersiz ve detaysýz gösterildi. Bu bilgiler olmasaydý, namazýmýzý bile kýlamazdýk diyerek, toplum Kur’an a deðil, rivayet kaynaklara yönlendirildi. Namaz farklý boyutlara taþýndý, amacýndan saptýrýldý. LÜTFEN UNUTMAYALIM NAMAZ, ALLAH ÝLE BÝR OLDUÐUMUZ, ONDAN YARDIM ÝSTEDÝÐÝMÝZ, ONA SIÐINDIÐIMIZ, ARAMIZDA HÝÇ KÝMSENÝN OLMADIÐI, ONA BAÐLILIÐIMIZI DÝLE GETÝRDÝÐÝMÝZ, EN ÖZEL ANIMIZDIR.


Kur’an ýn SALÂT konusunda açýklama yaptýðý, detay verdiði bunca bilgilerinden sonra, þunlarý rahatlýkla söyleyebilirim. SALÂT, Allah ýn Kur’an da sýkça geçen ve bizlerin özellikle dikkatimizi çektiði, önemsenen bir konudur. Bizler eðer bu uyarýlarýn tamamýný dikkate almak istiyorsak, ayetlerde geçen SALÂTI ÝKAME EDÝN, TÝTÝZLÝKLE YERÝNE GETÝRÝN, HAYATINIZA GEÇÝRÝN SÖZLERÝNDEN ÞUNLARI ANLAMALIYIZ.


BÝR MÜSLÜMAN ALLAH IN EMRETTÝÐÝ SALÂTI, GEREÐÝ GÝBÝ YERÝNE GETÝRMEK ÝSTÝYORSA, ÖNCE ONUN ZÝKRÝNÝ, BATILDAN VE HURAFEDEN UZAK HAYATINA GEÇÝRMELÝ VE ASLA EMÝN OLMADIÐI SÖZLERÝN/HADÝSLERÝN ARDINA DÜÞMEMELÝDÝR. SALÂTIN OLMAZSA OLMAZI, ÝNSANLARA YARDIM ETMEK, ZEKÂT VERÝP ALLAH IN VERDÝÐÝ NÝMETLERÝDEN ÝNFAK EDEREK, YARDIMLAÞMAYI TEÞVÝK ETMEKTÝR. YALNIZ ALLAH DAN YARDIM DÝLEYÝP, YALNIZ ALLAH I ZÝKREDEREK, ONA DUA ETMELÝ VE ONUN ÞANINI YÜCELTMELÝDÝR. YÝNE KUR’AN DA AÇIKLANIP DETAYI VERÝLEN VE BELÝRLÝ VAKÝTLERDE, ALLAH IN HUZURUNDA KIYAMA DURUP, ONUN ÖNÜNDE RÜKÛ EDÝP, ONA SECDE EDEREK VE YALNIZ ONDAN YARDIM DÝLEYEREK, ONU ZÝKREDÝP ANMALIYIZ, ONA ÞÜKRANLARIMIZI SUNARAK YARDIM DÝLEMELÝYÝZ. ÝÞTE ALLAH IN SALÂTI, TÜM BUNLARIN TAMAMIDIR. BU SALÂTI YERÝNE GETÝREN MÜSLÜMAN, ALLAH IN EN DOÐRU YOLUNDADIR. TÜM BU GERÇEKLERÝ EÐER BÝRBÝRÝNDEN AYIRIP, EKSÝK YAPIYORDA, GÖSTERÝÞ ÝÇÝN BÝR KISMINI YERÝNE GETÝRÝYORSAK, ASLA ALLAH IN ÝSTEDÝÐÝ KULLAR OLAMAYIZ VE KENDÝMÝZÝ KANDIRMIÞ OLURUZ. TABÝ KILDIÐIMIZ NAMAZINDA, KARÞILIÐINI ALAMAYIZ, HAYRINI GÖREMEYÝZ.


Saygýlarýmla
Haluk GÜMÜÞTABAK


https://twitter.com/HGumustabak
http://www.hakyolkuran.com/
https://www.facebook.com/Kuranadavet1/
https://hakyolkuran1.blogspot.com/