Ekmek Ýsrafýný Önlemek...
Hasan bin Ali -radýyallâhu anhümâ-, bir gün yolda bir lokma ekmek parçasý bulur. Ekmeði yerden alýr, üzerindeki pisliði güzelce temizleyip yýkadýktan sonra, onu hizmetçisine verir ve:
“–Oðlum, abdestimi aldýktan sonra bu ekmek parçasýný bana hatýrlat.” der.
Hazret-i Hasan Efendimiz, abdest alýp geldikten sonra hizmetçisine dönerek:
“–Oðlum, az önce sana verdiðim lokmayý bana verir misin?” der.
“–Efendim, ben o ekmek parçasýný yedim.” cevabýný verir.
Bunun üzerine Hazret-i Hasan -radýyallâhu anh-:
“–Haydi, sen artýk git; Allah rýzâsý için bundan sonra hürsün.” der.
Hizmetçi:
“–Efendim, beni niye âzâd ettiniz?” diye sorunca, Hazret-i Hasan Efendimiz þöyle cevap verir:
“–Ben, annem Fâtýma binti Rasûlullah’tan, bir gün Peygamberimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in þöyle buyurduðunu iþitmiþtim; «Kim yolda yere düþmüþ ve kirlenmiþ bir lokmayý alýr, üzerindeki pislikleri temizler, onu iyice yýkar ve sonra da yerse, o lokma midesine indiði anda günahlarý affedilir.» Ýþte bunun için ben, cennet ehlinden olan birisini hizmetçi olarak kullanmak istemem. Bu sebeple artýk seni âzâd ediyorum.”
Bu hâdise ve Peygamber Efendimiz’den nakledilen bu hadîs-i þerif, ekmeðe hürmet edilmesinin ehemmiyetini ve buna hürmet edenlerin mânevî derecesini gösterirken dikkatsizlik ve ihmal ile bu gibi nimetleri israfýn âkýbetine de iþaret etmektedir.
BAYAT EKMEKLERÝMÝZÝ DEÐERLENDÝRELÝM
Ekmeðimizin daha uzun süre taze kalmasý için buzdolabýnda saklayýp ýsýtarak kullanabilirsiniz.
Ekmeðin küflenmemesi için ekmek kutusuna artan ekmeðinizi koyarken ufak bir kabýn içine tuz koymayý ihmal etmeyiniz.
Ekmeðin küflenmesini önlemek için ekmeðinizi tahtadan yapýlmýþ bir kutuya koymalýsýnýz.
Ekmek kutusunun içine soyulmuþ bir patates veya elma koymak bayatlamayý geciktirir.
Ekmeðiniz dolapta dururken küfleniyorsa, ekmek kutunuzu 15 günde bir sirkeli su ile silmeniz gerekir.
Ekmekleri bir torbaya koyarak havasýný alýrsanýz, bayatlamasýný uzun süre engellemiþ olursunuz.
Ekmeði dilimlerken daðýlmamasý ve düzgün kesilmesi için, kullanacaðýnýz býçaðý 2-3 dakika kaynar suda ya da alevli bir ateþte bekletin, sonra da ekmeðinizi bu býçakla dilimleyin.
Bayat ekmekleri taze hâle getirmek için üzerine su serpip folya kâðýda sarýn ve 10 dakika fýrýnda bekletin. Bir baþka yol ise; bir tencerenin içine su koyun, suya temas etmeyecek þekilde üzerine bir kevgir yerleþtirin. Kevgirin üzerine ekmekleri dizin. Tencerenin kapaðýný kapattýktan bir müddet sonra kaynayan suyla ekmeklerin yumuþadýðýný göreceksiniz.
Bayat ekmekleri fýrýnda kýtýrlaþtýrýlýp toz hâline getirirseniz, pratik bir galeta unu elde etmiþ olursunuz. Yine mikserde un hâline getirip buzdolabýnda da saklayabilirsiniz.
Eðer evde ekmek yapýyorsanýz, ekmeðinizin daha geç bayatlamasýný saðlamak için bir miktar haþlanmýþ patatesi ezin ve hamura ilâve edin.
Hazýrladýðýnýz ekmekler kabarmýyorsa, bunun sebebi fýrýn kapaðýnýn sýk sýk açýlmasý olabilir. Çünkü ânî ýsý deðiþikliði ekmek ve kek, gibi hamurlu besinlerin kabarmasýný engeller. Ayrýca kullandýðýnýz unun bayat olmasý da, hamurun kývamýnýn tutmamasýný ya da kabarmasýný engeller.
Bayat ekmeði çok yönlü deðerlendirebilirsiniz. Yeter ki çöpe atmamaya gayret gösterin. Köfte yapýmýnda, çorbalarýn yanýna kýzartýlarak ikram edilebileceði gibi ekmek tatlýsý, kanepe, tirit gibi deðiþik lezzetlerde yemekler hazýrlanabilir.
Bayat ekmeði, ince ince dilimleyin, üzerine az miktarda süt serpin ve kýzgýn yaðda bir yüzünü kýzartýn. Ters çevirip üzerine domates ve taze kaþar peynirini koyun, peynirler erimeye baþlayýnca, üzerine kekik ve karabiber serpip sýcak servis yapýn.
Bayatlamýþ ekmeklerinizi dilimleyip aralarýna sarýmsaklý tereyaðý sürün, sonra folyaya sarýp yüksek ýsýda fýrýnda piþirin.
Dilimlenmiþ ekmeklerinizi fýrýnda kurutarak üzerine þerbet ve tavukgöðsü hazýrlayýp ekmek tatlýsý da yapabilirsiniz.
Bayat ekmekleri ufak ufak doðrayýp tepsiye yerleþtirin. Üzerine beþamel sos ve onun üstüne de peynir koyup fýrýna verin. Üst tarafý kýzarana kadar piþirmeye devam edin.
Ayrýca bayat ekmeklerinizi süt ve yumurtayla çýrpýlmýþ sosa batýrarak kýzartabilirsiniz.
TARÝFLER
Peynirli bayat ekmek köftesi:
Bir adet bayat ekmek üzerine su serpilerek nemlendirildikten sonra ufalanýr. Ýçine yarým kalýp sert beyaz peynir rendelenir. Bir adet maydanoz doðranýr. Ýki yumurta kýrýlýr. Bir adet orta boy soðan rendelenir; içine tuz, köfte baharý ve pul biber katýlýr. Bu karýþým yoðrularak köfte þeklinde parçalara ayrýlýr. Köfteler önce una, sonra çýrpýlmýþ yumurtaya, ardýndan da galeta ununa bulanýp kýzgýn yaðda kýzartýlýr.
Bayat ekmek pizzasý:
Bayat ekmekler dilimlenip küp küp kesilir. Margarin ile yaðlanmýþ ve un serpilmiþ fýrýn tepsisine yayýlýr. Bir kapta 4 yumurta çýrpýlýr. Ýçine iki su bardaðý süt, bir paket kabartma tozu, yarým çay bardaðý sývý yað katýlýr. Karýþým tekrar çýrpýlýp ekmeklerin üzerine dökülür. Bayat ekmek pizzasý bu durumda buzdolabýnda bir gün bekletilebileceði gibi hemen de piþirilebilir. Ýsteðe göre, fýrýna vermeden önce üzerine dilimlenmiþ sucuk, salam veya sosis yerleþtirilebilir. Domates, biber dilimleri de eklenebilir, ya da üzerine kaþar peyniri rendelenebilir.
Peynirli ezme:
Bir kabýn içine iki yumurta, 200 gr tulum peyniri, iki kaþýk zeytinyaðý, 1/4 maydanoz, bir adet kýrmýzýbiber ve istenilen baharatlar eklenir. Bu malzeme, bayat ekmek dilimlerinin üzerine bolca sürülüp fýrýna verilir. (Tulum peyniri yerine dil peyniri veya kaþar peyniri de olabilir).
Yumurtalý ekmek:
Dört adet bayatlamýþ ekmek dilimlerinin üzerine biraz su serpip fýrýnda kurutmadan piþirilir. Ayrý bir tavada dört yumurta, az yaðda birbirlerine deðmeyecek þekilde piþirilir ve ekmek dilimlerinin üzerine konulur. Üzerine pul biber serpip servis yapýlýr.
Bayatlamýþ pideden pizza:
Bir adet bayat pide, ortadan ikiye bölünür. Hafif suyla ýslatýlýp üzerine salçalý su gezdirilir. Üstüne salam, sosis, mantar, sucuk, biber vb istenen malzeme konulup hepsinin üzerine kaþar peyniri rendelenir. Kýzgýn fýrýnda üzeri kýzarana kadar piþirilir. (Arzuya göre üzerine fýrýna vermeden mayonez, ketçap da sýkýlabilir.)
Krem peynirli bagetler:
Yarým paket labne peyniri, yarým dereotu, iki çorba kaþýðý mayonez, bir diþ sarýmsak, biraz ceviz… Bu karýþým, kepekli ekmeðin üzerine pay edilip deðiþik lezzetler elde edilebilir. Ýstenirse üzeri zeytin ve maydanozla da süslenebilir.
Tavuk salamlý sandviç:
Ekmek bölmeden ikiye kesilir. Ýki dilim kaþar peyniri, iki dilim tavuk salamý ve iki dilim domates, sýrayla yerleþtirilir. Tost makinesinde üstüne yaklaþýk 10 gr. tereyaðý sürülerek piþirilir.
Sucuklu tost:
Tost ekmeðinin üzerine bir dilim domatesli mozarella peyniri, 4 dilim sucuk, kýrmýzý soðan halkasý, bir dilim domates ve tekrar peynir konup ekmeðin öteki dilimi de üstüne kapatýlýr. Her iki yüzüne de 10 gr civarýnda tereyaðý sürülüp tost makinesinde kýzartýlýr.
Tavuklu ezme:
Bir tavuk budu, maydanoz, fesleðen, ceviz, bir diþ sarýmsak, kekik, köri, 2 kaþýk mayonez… Bu malzemeler, robottan geçirilir ve ekmek dilimlerine pay edilir. Ýster bu þekilde, dilenirse üzerine kaþar peyniri rendelenip kýzgýn fýrýna verilebilir.
Sosisli mantarlý bagetler:
½ baget ekmek, dört adet sosis, iki adet sivri biber, beþ adet mantar, bir diþ sarýmsak, iki kaþýk zeytin yað, fesleðen, karabiber, 40gr kaþar… Sosis ve mantarlar küp olarak doðranýr. Sivri biberler halka þeklinde kesilir. Tavaya yað konup önce mantar ve biberler, sonra da sosisler eklenip karýþtýrýlýr. Karabiber ve tuz ilave edilip ocaktan alýnýr. Sarýmsak ve fesleðen ezilir, zeytinyaðý ile karýþtýrýlýr. Ekmeklerin üzerine bu karýþým sürülüp fýrýn ýzgarasýnda iki dakika tutulup çýkartýlýr. Mantarlý karýþým da ekmeklerin üzerine paylaþtýrýlýr. Üstlerine tekrar kaþar peyniri serpilip fýrýna verilir. Peynirler eriyene kadar piþirilir.
Kýrmýzýbiberli kanepeler:
5 kýrmýzý biber közlenir, kabuklarý soyulur. Bir kaba 2 diþ sarýmsak, 2 kaþýk zeytinyaðý, yarým bardak ceviz, tuz, karabiber ilâve edilip ekmeklerin üzerine pay edilir.
Ekmekli prefiterol:
1 paket kýzarmýþ ekmek, 1 su bardaðý un, 1,5 su bardaðý toz þeker, 1 litre süt, 1 paket krem þanti, üzeri için çikolata sosu... Tencereye 1 litre süt, üzerine un ve toz þeker eklenip krema piþirilir. Soðuduktan sonra içine 1 poþet þanti konup çýrpýlýr. Ekmekler, ayrý bir kaba, küçük parçalara bölündükten sonra kremanýn içerisine eklenir. Karýþým, borcama döküldükten sonra dolapta biraz bekletilip üzerine çikolata sosu dökülür. Yine buzdolabýnda bekletilip servis yapýlýr.
-Þebnem dergisi/Ruþen Kavallý-
Alýntý
Bookmarks